نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

---

فرایند مدیریت ریسک، دارای نقش مهمی در مدیریت پروژه می‌باشد و این در نتیجه پیچیدگی ناشی از علل فرصت‌ها یا تهدید‌ها، و نتایج ناشی از نوع واکنش اتخاذ شده در صورت وقوع آنها می‌باشد این مقاله مدلی ارائه می‌دهد تا با استفاده از قابلیت روش‌های استدلال مبتنی بر مورد و تصمیم‌گیری چند شاخصه، در برابر فرصت‌ها و تهدیدهای به وقوع پیوسته در روند انجام پروژه، در مقایسه با سایر ابزار‌ها و مدل‌ها٬ پاسخی اثرگذار و کار‌ا به‌دست آید.

---

به علت اهمیت آنالیز ریسک فازی و کاربرد شباهت اعداد فازی در این زمینه، ایجاد روشی مناسب در یافتن شبیه ترین عدد فازی به عدد فازی مشخص اهمیت قابل توجهی پیدا کرده است. بدین منظور روش های مختلفی برای تعیین میزان شباهت فازی ابداع شد. در این تحقیق، در ابتدا با استفاده از روش تاپسیس روش جدیدی برای تعیین شباهت بین اعداد فازی ذوزنقهای عمومی ارائه شده است. این روش می تواند تعدادی از این روشهای مختلف را برای انتخاب شبیه ترین عدد فازی ترکیب نماید. در حقیقت برتری این روش در توانایی بکارگیری شاخصهای مختلف می باشد. سپس روش جدید برای اجرای یک الگوریتم آنالیز ریسک فازی جدید بکار گرفته می شود.

---

در این مقاله، یک مدل چندهدفه برای مسأله تشکیل سلول تولیدی با در نظر گرفتن مسیرهای عملیاتی چندگانه و حداکثر بهره­گیری از ماشین­ها، ارائه می‌شود. سه هدف متعارض شامل: ۱)  حداقل نمودن کل هزینه­های حرکات بین سلولی، خرید ماشین‌ها، عملیات و نگهداری و تعمیرات، ۲) حداکثر نمودن سطح بهره‌گیری از ماشین‌ها در سیستم تولیدی و ۳) حداقل نمودن انحراف میان سطوح بهره‌گیری از سلول‌ها (یعنی بالانس نمودن بارکاری بین سلول‌ها) ارایه می‌شود. از آن جایی که مدل ریاضی پیشنهادی، جزء مدل­های ریاضی پیچیده است؛ یک الگوریتم جستجوی پراکنده چند هدفه برای به دست آوردن جواب­های موثر طراحی می­شود. برای نشان دادن کارایی الگوریتم پیشنهادی، الگوریتم جستجوی پراکنده چند هدفه بر مبنای روش تاپسیس با الگوریتم NSGA-II که اخیراً مورد توجه قرار گرفته، بر روی مسایل نمونه مختلف و بر اساس شاخص‌های اندازه‌گیری گوناگون، مقایسه می‌شود. نتایج محاسباتی، کارایی الگوریتم پیشنهادی را نسبت به الگوریتم ژنتیک نشان می‌دهد.

---

وجود نظامهای دقیق، جامع و معتبر مدیریت عملکرد، بعنوان یکی از شاخصه­های توسعه یافتگی سازمانها و جوامع، مرهون و نیازمند فراهم سازی زیر ساختها و الزامات ویژه ای است که خصوصا در سطح دستگاه­های دولتی، ایجاد، حفظ و گسترش آنها محتاج برنامه ریزی، عزم و حمایتی گسترده می­باشد. در این مقاله هدف استفاده از یک رویکرد تلفیقی از تحلیل سلسله مراتبی فازی و کارت امتیازی متوازن برای ارزیابی فضای کسب و کار صنعتی در ایران می باشد. در بخش نخست وضعیت موجود و مطلوب فضای کسب و کار در ایران بررسی و در ادامه نتایج مطالعات موسسه مطالعات اقتصادی براساس مدل کارت امتیازی متوازن در چهارجنبه؛ مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی، و رشد و یادگیری دسته بندی و تحلیل می­گردند. شا خص های استخراجی پس از تحلیل وضعیت موجود فضای کسب و کار ایران و چالش های پیش روی این بخش، با تحلیل فرآیند سلسله مراتبی فازی وزن­دار گردیده و متناسب با آنها راهبردهایی برای توانمندسازی بخش خصوصی با نظرخواهی از خبرگان طراحی و ۶۲ راهبرد کلان شناسایی و سپس جهت انتخاب موثرترین راهبردها از روش TOPSIS جهت اولویت بندی استفاده و با نظرخواهی در نهایت ۱۶ راهبردکلان انتخاب گردید. متناسب با راهبردهای فوق راهکارهای اجرایی و عملیاتی با مصاحبه با خبرگان و مطالعات کتابخانه ای استخراج و به علت حجم بالای این راهکارها جهت شناسایی موثرترین راهکارها، خبرگانی از سازمانهای توسعه ای وابسته به وزارت صنایع و معادن انتخاب (در مجموع ۳۰ نفر از هر سازمان ۵ نفر) و با طراحی پرسشنامه­هایی مهمترین راهکارها با بیشترین جامعه آماری و قابل اجرا که در مجموع ۶۴ راهکار کلان بوده، انتخاب گردید.

---

 

جهانی شدن،   سازمان جهانی تجارت ( WTO ) ، صنعت ماشین­سازی،   اولویت­بندی، Topsis ،   فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی ( AHP )، خوشه­بندی

پیوستن به سازمان جهانی تجارت ( WTO ) مهم­ترین بعد جهانی شدن است و باعث ایجاد تجارت آزاد می­شود. تجارت آزاد در کنار تقویت زمینه­های اقتصادی امکان تعطیلی صنایع و بیکاری گسترده را در بر دارد. بنابراین اصلی­ترین راهبرد کشورها حمایت از اولویت­های اقتصادی در مذاکرات پیوستن به WTO است. ایران در سال ۲۰۰۵ عضو WTO شده و در حال تعیین رژیم تجاری و برنامه­های عملیاتی بر مبنای اولویت­های اقتصادی و صنعتی است. اولویت­های صنعتی بر اساس صنایع راهبردی تعیین می­شوند که صنایع ماشین­سازی با بالاترین ارزش افزوده در میان آنها نقشی اساسی دارند. مهم­ترین انگیزه و نوآوری این پژوهش، تعیین اولویت­های صنایع ماشین­سازی است. تعیین اولویت­های یک صنعت تاکنون بر مبنای معیارهای تجاری و از طریق مدل مزیت رقابتی پورتر صورت گرفته است. نوآوری این پژوهش اولویت­بندی با شاخص­های اقتصادی، اجتماعی، نیروی انسانی و زیست­محیطی است که جامع بودن آن نسبت مدل­های قبلی (مثل مدل پورتر) مزیت دارد. این پژوهش با مرور مطالعات موجود، برای اولین بار اولویت­بندی با هدف پیوستن به WTO را انجام داده که با نظر خبرگان و با دو روش Topsis و AHP اجرا شده است. نتایج نهایی مقایسه شده و چهار خوشه تولیدی پیشرو، توسعه­ای، قابل بررسی و ضعیف به دست آمده­اند که مبنای برنامه پیوستن به WTO و اولویت­بندی سایر صنایع راهبردی را فراهم خواهند کرد. .