نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید

  طی سالیان اخیر تئوری محدودیت‌ها به عنوان یک فلسفه­ی مدیریتی موثر برای مسائل تولید ترکیبی در جهت افزایش سود به کار گرفته شده­است. هدف اصلی این تئوری، کسب پول و سودآوری از طریق شناسایی گلوگاه‌ها و رفع یا هموار نمودن آنهاست. از سویی در اغلب سیستم‌های تولیدی برخی پارامترها، قطعی نبوده و با نوعی ابهام همراه هستند. از اینرو تئوری مجموعه‌های فازی به عنوان ابزاری مفید می‌تواند در این موارد، مورد استفاده قرار گیرد.

در این مقاله دو مسأله تولید ترکیبی به کمک دو روشِ تئوری محدودیت‌ها و برنامه‌ریزی خطی فازی، حل شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند و در عین حال که نتایج آنها با هم مقایسه می‌شوند، الگوریتمی نیز بر مبنای تئوری محدودیت­ها جهت حل مسائل تولید ترکیبی با زمان پردازش و ظرفیت فازی ارائه می‌گردد. نتایج اولیه نشان می­دهند که تئوری محدودیت‌ها در مسائل چندگلوگاهی دارای کارایی چندانی نبوده و فقط در مسائل تک گلوگاهی می‌توانند مفید واقع شوند، در حالی­که روش برنامه‌ریزی خطی فازی می‌تواند در کلیه مسائل تک گلوگاهی و چند گلوگاهی جواب‌های مناسبی به دست آورد. این در حالی است که در برخی از روش­های حل برنامه­ریزی خطی فازی، محدودیت­هایی وجود دارند که نمی­توان همواره جواب شرایط مورد نظر را در آنها یافت .

یکی از روش­هایی که به کمک آن می­توان مسائل ترکیب تولید را به راحتی حل نمود، روش تئوری محدودیت­ها می­باشد. ولی این روش در برخی از مسائل و شرایط دارای نقایصی می­باشد که محققین را بر آن داشته است که این تئوری را تغییر داده و تحت عنوان تئوری محدودیت­های اصلاح شده ارائه دهند تا علاوه بر مزایای این تئوری، معایب آن را نیز پوشش دهند. اما این تئوری برای شرایطی که تمام پارامترها قطعی می­باشند، مطرح شده است. ولی در دنیای واقعی تولید، معمولاً پارامترهایی نظیر ظرفیت، سود و زمان پردازش غیر قطعی می­باشند. از سوی دیگر تئوری مجموعه­های فازی نیز مانند یک ابزار مناسب برای مدیریت تولید در زمانی که پویایی محیط تولید مانع تعیین دقیق تابع هدف، محدودیت­ها و سایر پارامترهای مدل می­شود، کاربرد دارد. لذا در این مقاله سعی گردیده است الگوریتمی بر مبنای تئوری محدودیت­های اصلاح شده و منطق فازی ارائه شود. نتایج نشان­دهنده­ی کارایی و انعطاف­پذیری این الگوریتم می­باشد